ТОҸИР ВӘ КУКҺОЈҮ
ТОҸИР ВӘ КУКҺОЈҮ
Һәчи ихтилот сохтәнүт ки, ә јә шәһәр амбар ⱨоширә тоҹир дәбири. И тоҹир әз вор - дүвләт совоји сәћиб әгүл, фәрасәт, данәндәји вә кордани бири. Һәммә нүкәр - гәрәвошһојү, ћәрмәћһојү вә ҹәⱨмәтү һәмишә әз јү рази бирәт вә ћүрмәтүрә дошдәт. Әри һәммә дәсү, дүлү фирәһ бири. Оморәни ⱨүмүр ҝирошдәни вә тоҹир сал дарафдәни, дијә әвәлиһој хүштәрә хуно настә кор сохтә. И тоҹиро сә кук бирә, һәрки әз јәки бујлүтә бухунлүтә. Тоҹир амбар фикир сотәни ки, корә ә комини кук тәһвил дү. Хәјли бинивәҝи сохтә бәгдә һорәј зәрәни кәләји кукә вә ҝуфтирәни:
- Балајмә, мә имоһој ә сал дарафтәм вә чумһојмә әдәј хәрәб винирә, ә у рәћ чүниҝә сијәји әдәм дирә, - дәсә дураз сохтәни ә тараф рәћ, - әнҹәг сәч нәс сохтәнүм, бура виниш у чүниҝә.
Кәләји кук рафтәни, воҝоштәни оморәни вә ҝуфтирәни:
- Бәбә, у тү сијәји винирәјһо кәрвони.
- Һәри, дијә бәгдә?
- Чү дијә бәгдә, тү ҝуфтири бура виниш чүниҝә, мәш рафтүм винирүм ки у кәрвони.
- Лап хуб, балајмә, бура согбоши.
Әз ⱨәрә јә кәм ҝирошдәни, һорој зәрәни миҝләји кукә вә ҝуфтирәни һә у ҝофһорә, комирә ки ҝуфтирәбу әз кәләји кук.
Миҝләји кук ә рәћ офторәни вә јә кәм диртә воҝоштәни ә хунә. Рәћәти сохтә бәгдә оморәни ә ки бәбә:
- Бәбә, чү ҝујум, у тү сәч нәсохтәјһо кәрвони. Әз филон шәһәр омори әдәј ә филон шәһәр рафтә.
- Һәри балајмә, дијә чү винири, чү шинири?
- Ој бәбә! Тү бәҝә ә мә үзҝә ҝофиҝә гәдәгәз зәри ки, мә пүрсүм танүм? Чү ҝуфтирәјҝә урәш танүстүм оморүм.
- Лап хуб, балајмә, бура согбоши.
Һорој зәрәни чүкләји кукә вә һә и ҝофһорә ҝуфтирәни вә ә рәћ докундәни урә. И кук ә хунә лап дир воҝоштә. Бәбә дүләпәсә бирәни ки, әри чү ⱨәјилү нә воҝошт. Хәјли әз шәв ҝироштә бәгдә чүклә кук, ә лову хәндә вәри оморәни ә хунә, нүштәни ә ки бәбә:
- Бәбә ки түни, ҝуш дор мәрә. И тү дирәјһо кәрвон ән тоҹирһоји. Ә кәрвон чүл дәвә дәри, әз уһо сивдү дәвә ә борәвоји, ћәштиҝә борсүзи. Бор ән ингәдә дәвә тәхүли, ән ингәдә чит - парчаји, ән чәнд донә карасти вә хүрдәвоти вә или әхир... . Кәрвончи филонкәси, түрә шинохт вә әри тү дуво ҝуфти. Уһо јә дү-сә рӱз әдәт кәрвонсорәј шәһәр иму појистә. Војистәни үшүрә әз јә хоријҝә оморәниһо молһорә фәм сохут вә руватлүјә молһорә востонүт, вәнүт ә у бушә дәвәһо, бәрүт әри фурухтә. Молһој хүштәрә хирит сохтә бәгдә ә диһ үшү чү гит һистиҝә у чиһорә востәрә вә воҝәштә. Ә дәстә ингәдә тоҹир, гул - гәрәвош вә сәрбаз дәри. Бәбә, һич танустәни чүниҝә, имурә ә анбар јә кәм әз дәс мундә молһо дәри, бијо тү рази бош бәрим у молһорә дим ә и тоҹирһо; фурухут вә воҝошдәнки пул имурә мијорут мидүт.
Бәбә јә кәм фикир сохтә бәгдә дәс хүштәрә вонорәни ә дүш ⱨәјил вә ҝуфтирәни: - әз Худо әри тү лово михојүм. Бура чү ҝуфтирәјҝә уһорәш ә ҹиҝә бијор, рәⱨ тү ник угур тү хәјр. Әз и бәгдә корһојмәрә тү ә рәћ имбәри. Анҹәг бирорһојтүрә нәби әз јәр вәдәшәни. Чум тү ә сәр ишү вәбошуҝу. Худо кумәк балајмә.
Ә и ихтилотәво војистә ҝујум ки һәр кук кәлә бирә ә кәширә ҹофоһој бәбә - дәдәј вәрзирәни ҝәрдо, гәдүр кәләтәрә данустә вә уһорә тоҹ сохтәни ҝәрдо, ә дүл бәбә - дәдәј ә данандәји вә ә сохтә корһој хүштәрәво шори вә үшүг дәшәно. И ихтилотһорә әри ⱨәјилһошмү ҝоф сохит вә уһош ә ҝәләҹәги әри фәрзәндһој хүштә ҝоф сохут.
Худо һәммәшмурә саламат сохо!
Геник Исаков.
Москва.2020
