Мудрый человек - Бахлул Даненде
Уважаемые читатели, продолжая публикации рассказов на языке джуури, хочу предлагать вашему вниманию анекдоты одного из известных образов устной литературы Востока Бахлул. В восточных странах, в особенности, в Азербайджане, Бахлул известен под прозвищем «Даненде» (знаток) и «Диванэ» (юродивый). Однако многие не знают, что Бахлул является конкретной исторической личностью.
В VII веке Бахлул жил в Ираке, был современником аббасидского халифа Гаруна ар-Рашида. В некоторых источниках его представляют как брата Гаруна ар-Рашида. Год рождения Бахлула неизвестен. Говорят, что он родился и вырос в Иракском городе Куф, потом переехал в Багдад. Прославился он благодаря своим занимательным и поучительным анекдотам. Некоторые из его анекдотов предлагаю вашему вниманию на языке джуури.
Һовун востон, күмүр востон.
Јә рӱз ә ки Бәһлул јә мәрд ә мәсләћәт оморә:
— Бәһлул Данәндә, јә мәсләћәт ди мәрә, чү востонум, чү фурухум ки, ⱨошир бошум?
Бәһлул ҹовоб дорәни:
— Бура һовун востон, күмүр востон, вәчи ә онбор, ә сәр ишу ов шән бини.
Мәрд, Бәһлул чүтәрз ҝуфтирәбуҝә, һочү сохт. Һәчи ћисоб сохдут ки, әз ов шәндә һовун вә күмүр мундә-мундә дијәш ҝурун имбу. Әз ⱨәрә јә хәјли вәхт ҝироштәни, һовун вә күмүр пүрсирәҝор нәсбирә. Војистәни ки, вәхүсү бурав ә ки Бәһлул, һә ә и вәхт дәрү куфтә оморәни. Вәди бирәники, парчој үлкә әдәј ә парчој гуншијә үлкәрәво ә дәⱨво ћәзүр бирә. Әри јәрәг-нәсәг гүч сохтә парчорә һовун вә һовунә әри ћәл сохтә күмүр ҝәрәки. Һовунһо вә күмүрһој мәрдә одомиһој парчо ә гимәт сүрх восторәнүт. Мәрд һич ҝузәт нәс сохтәнбу ки, һә јә бирдән һәчи ⱨошир имбу.
Әз ⱨәрә хәјли ҝироштәни. Јә рӱз и мәрд әз ејван иморәт хүшдә винирәни ки, Бәһлул әдәј кучәрә ҝироштә. Зу одомиһој хүштәрә фирсорәни ки, урә ә ки јү бијорүт. Бәһлул оморәни расирәни вә мәрд пүрсирәни:
— Ә, Диванә Бәһлул, имоһој чү востонум-фурухум ки, јә кәмиҝәш ⱨошир бошум?
Бәһлул ҹовоб до:
— Бура пијоз восто, сир восто, ә сәр ишү ов шән бини.
Мәрд кәнтһо- кәсәкһорә ҝәштәни, бүтүн бирә-нәбирәј хүштәрә дорәни, чәндгәдә пијоз вә сир һисти восторәни. Вәчирәни ә онборһо вә ә сәр ишү һиштәни ов шәндә. Һич дү ћофтә нә ҝироштәбу ки, пијозһо вә сирһо һәммә писирани. Мәрд мүфлис(ⱨони) бирәни, ҝиристә-ҝиристә оморәни ә ки Бәһлул вә ҝуфтирәни:
— Бәһлул, һәчи нәмәрди ниимбу! Јәкүмүн дәс тү мәрә әгүллүјә мәсләћәт дори. Мә ⱨошир бисторум. Бәгдә, әри чү дүјүмүн дәс тү мәрә әгүллүјә мәсләћәт нә дори, мүфлис бисторүм?
Бәһлул ҹовоб дорәни:
— Јәкүмүн дәс тү ә ки мә омори, мәрә Бәһлул Данандә ҝуфтири, мә түрә данандәрә хуно мәсләћәт дорум! Дүјүмүн дәс мәрә ә ки тү һорој зәри вә мәрә Диванә Бәһлул ҝуфтири, мә түрә диванәрә хуно мәсләћәт дорум.
Перевод на джуури: Геник Исаков
Москва. 2020.
