Slixot ( Səlhüt )
Hərdənbir ə ⱨərəj ixtilotho ə xəjolhoj ⱨəjili vogoşdənim. Umohojho şinirəjmho ixtilothorə və ə jər imu mundiho rüzhorə ə jər dəşəndənim. Əz u ixtilotho jəkirə vojistə ə işmurovo bəxş soxum. İ ixtilot əz giroşdə rüzhoj və salhoj çuhurhoj qүbəji ədəj bəћs bərdə. Ə u qədimijə vəxtho dih çuhurho əji imburüzi kələji nəbu. Ambardəki xunəho ə dү jəki vəgosirə, kucəho təng və cүklə bu. Şəvho əz toriki cumə ə cum nəbiri dokundə. Ləmpəsүz, şəⱨəmsүz ə buru nə vədarafdət. Ə həmmə nimazho, xunəho ləmpəj nəfti, ciroq vəjo şəⱨəm ћəzүr midəbisdo. Ə nimazho şəvho ə үşүq ənuhorəvo Tiro mixundut. Tiroxunho ambar bu və həmmərə çigə vəss nisoxt guftirə, hər məћələ əri xүştə nimaz vokundəbu. Ə nimaz raftə və ə pişoj Xudo lovo-misvo xostərə hər kəs əri xүştə burç mitanust. Qulluqhoj nimazə ə qəd çəⱨmət əri ə çigə ovurdə hər məћələrə jə şomoş imbisto. Şomoşho ə tovunəj nugməh, miⱨidho, təⱨənitho və digər korhojgə çəⱨmətə xəbərdor misoxdүt.
Əz mətləb dur nərajm. Mijomo məh Əlul mirasi və ə həmmə nimazho sər migүrdүt təfiləhoj səlћүtirə xundə. İ rüzho əz nimaz dur birə mərd-muləhoş çəћti misoxdүt ki xүştərə ə nimaz rasunut və rüz Kүpүr əri ⱨəvunhorə koporə soxtə ћəzүr boşut.
Ə ⱨədəthoj ⱨivriji giro xundəji təfiləhoj səlћүti pişojsəbəћ təjtə үşүq Oftoji vədirəmorə bijo vərasү. Ə u giro çəⱨmət pişojsəbəћ əz toriki mijost ə nimaz raftə. U vəxtho ki kucəhoj dih çuhurho torik bu, hər kəs pişoki əri rəћ xүştərə үşүq dorə ciroq ћəzүr misoxt. Kimirə ћəzүrə ciroqho imbisto, kimi jү qүc misoxt. Hələ bəⱨziho əri məzə jə əzini ci fikir misoxdүt: jə dүrүçdə rүqənijə qərəbəcə ə büz bүsg midəzərүt, nəfti misoxdүt və midəgəsundүt. Rүqən ən ləpəj qərəbəc təjtə ə nimaz rasirə misuxt үşүq mido rəћə. Ə i rüzhoj Cəlћүt pişojsəbəћ əz hүndүrəki ə kucəhoj çuhurho dənişirəgor mivini u racə mənzərəj үşүqhorə, həci tan ki astaraho əz ⱨəsmu ə Xori furamori.
Ə rüzhoj tşuvo şomoşho cү misoxdүt: ə təfiləho xundəji jə təkə mərd-mulə xisirə nə dəmunu guftirə, pişojsəbəћ şomoş mijomo ə pəsəj pənçərəhoj xunəho və ə kələ səsəvo horoj mizə mərdho, çohilho və gədəhoj xunərə ə numəvo. Migufti: ... filonkəs əj filənkəs, səlћүti həj səlћүt … . Əgər num jəki əz jər şomoş mədaraftgə, səћib xunə şomoşə tənbeћ misoxt. Hələ bəⱨizi zənho şomoşə bəxşə-para midorut ki, u num ənu ə gufərə dəriho sovorə ⱨəjilləhorəş gүrү. Cүnki ə din Tiro giro ⱨəjilho tə səjүmүn və corүmүn nəsil mitanү təxsirkor birə əz sərbəti ⱨəvunhoj kələtəho. Həci vədirəmorəni ki, ə i ⱨilom jəkiş nidanү ⱨovunsүz birə, jə ixtijori – jə biixtijori.
Rüzhoj tşuvo ə nimazho çəⱨmət ambar imbisto. Kirə ə doru çigə niimbistogə ə pəsəj pənçərəhoj nimaz impojisdүt və təfiləhorə guş midoşdүt.
Ə məⱨlүməj Kүpүr şəv əz kərg-vəcəj kүpүri nədəvoj hər kəsə (əri zənho kərg, əri mərdho xuruz) ə sər үşү cərx midorүt və mixundut: zəћəlipoti, niki koporəti (zə həlipoti, zə koporəti – jəⱨənim, i ə bədəlmə, i əri koporəjimə – выкуп), imbərdүt ə ki rabiho. Rabi əri hər nədəvo num migүrd, mixund və şүћүt misoxt nədəvorə. Əz nədəvoho jə təkiş ə xunə niraft, cүnki ə ⱨədət giro səћib nədəvo əz guşt nədəvoji nijo xuru. Nədəvohorə ə nun tənүji kүpүrirəvo bəxş misoxdүt ə үzgə xunəjgəho. Rüz təⱨənit Kүpүr ə nimazho əri zənho çigə duz misoxdut və zənho ə vəxt Sifir Tiro vədirəvundə ə nimaz imbistorut. Əz nimaz vədiromorə dү jəkirə imborokbo misoxdut: “ Ə xubə qələmhoj Xudo zərə bijovoşit ə kitob zindəguni. Xubə səⱨət, xubə dəqiqəhoj Xudo əri ⱨəjilhojmu, əri çəⱨmət.”
Qərinəho, sad salho giroşdə-giroşdə zindəguni çəⱨmət ambar dəgiş bisto. Ə 1936-үmүn sal ə dih çuhurho – Krasnaja Sloboda elektrik kəşirə omo. Ə 50 ÷ 60 –үmүn salhoj giroşdiho əsr ə kucəhoj Krasnaja Sloboda үşүq kəşirүt. Nədəniş ki, kucəho үşүqlү bisto, ⱨəjilhoj məћələ həgənə küra imbistorut və həriki jə çiro ciroq – fonor qүc misoxdut əri şəvhoj səlћүti. Şəvho tə xəjli giroşdə ə u fonorhorəvo ə kucə migəşdүt, kimi ə xүştərəvo ə nimaziş imbərd.
Repatriasija sər gүrdə bəqdə çəⱨmət ambar raft ə İzrail və ə үzgə çigəjgəho. Əz çohil-çuvunho ə pəsəj xundəji və əri kor oftə ə үzgə şəhərhojgə raftəgorhoş ambar bisto. U səs-kүjlү, məⱨrəkəlүjə kucəhoj çuhurho salho raftə-raftə əz odomi səjrək bisto və i raca ⱨədət ə səlћүt horojzərəji, ə fonorhorəvo gəştəji ⱨəjilho omorə-omorə əz jər vədaraft. İmohoj hic nəbugə ə i nүvүstəhorəvo bəⱨizi əz jər vadaraftə ⱨədəthojmurə gərəki əri isəⱨəti və əri omorəniho şıvdoho ə jər hiştə.
Həci gərdo ki, xəlq imu ə үzgə xəlqigəhoj ⱨilomovo ə şolumirəvo zivistə, həmişə ə zir qənət Xudo dəbirəji ə kitob zindəguni Xudo ə xubə qələməvo nүvүstə bijovo!
P.S. Ә qəd təfiləhoj Avinu məlkejnu num ən şəş kitob ədəj gүrdə omorə: ћәјim tovim – xubə zindəguni; sədiqim vә ћәsidim - sədiqhо vә ћәsidho; jəşorim utmimim – dүlocuqho və dүltəmizho ; parnasa və xəlkəla tova – xubə bəhrə və buli(обеспечение); mәћilə, vəsliћə, vəkoporə –miћilloji və koporəji; gəulə vişuⱨа – govləji və xilosi.
Genik İsakov
Avgust 2019. Moskva
